Το μάθημα αποσκοπεί στο να εξοικειώσει τους σπουδαστές με τη γνώση της πορείας του Νέου Ελληνισμού στο χώρο και στο χρόνο. Το μάθημα ξεκινά από την επικράτηση των Οθωμανών, παρακολουθεί την οργάνωση της πνευματικής και οικονομικής ζωής των υποδούλων και την ελληνική επανάσταση και επεκτείνεται ως τον Όθωνα.

Παράλληλα στο μάθημα μελετάται το Μακεδονικό ζήτημα, το οποίο κινείται σε δύο άξονες: ο πρώτος αφορά στην παρουσίαση των φάσεων εξέλιξης του Μακεδονικού Ζητήματος και ο δεύτερος περιλαμβάνει διαθεματικές προσεγγίσεις-τομές που αφορούν:

  1. στο ρόλο των Βαλκανικών δυνάμεων
  2. στις επιλογές του τουρκικού παράγοντα
  3. στις στρατηγικές του Ελληνικού Κράτους και στην από μέρους του διαχείριση του Μακεδονικού Ζητήματος. Στην τελευταία φάση επιχειρείται η αξιολόγηση των σύγχρονων εκφάνσεών του.

Θεωρητικά ζητήματα στη χρήση των πηγών στην ιστορία.

Οι ιστορικές πηγές και οι ιστοριογραφικές σχολές.
Γενικές κατηγορίες πηγών. Πρωτογενείς – δευτερογενείς ιστορικές πηγές.
Μορφές – είδη πηγών: γραπτές, οπτικές (φωτογραφία, τέχνη), ηχητικές,
οπτικοακουστικές, μνημεία – ιστορικό τοπίο, αντικείμενα, προφορικές μαρτυρίες.
Κριτική προσέγγιση, ανάγνωση και ερμηνεία των ιστορικών πηγών.
Η συμβολή των ιστορικών πηγών στη διδασκαλία της Ιστορίας.
Παραδείγματα και εφαρμογές στη μελέτη και χρήση γραπτών και οπτικών ιστορικών
πηγών.

  1. To μάθημα αρθρώνεται σε δύο άξονες. 
    Επισκόπηση του διεθνούς πεδίου της ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας. Ειδικότερα, θα συζητηθούν οι σύγχρονοι επιστημολογικοί προβληματισμοί, η απουσία συνεκτικών παραδειγμάτων, οι ιστοριογραφικές τάσεις, οι συρμοί, οι υβριδισμοί που, σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, προσδίδουν στο πεδίο πρωτόγνωρη δυναμική, ενώ, κατ’ άλλους, το οδηγούν σε έναν εντεινόμενο θεματολογικό, εννοιολογικό και μεθοδολογικό κατακερματισμό. Στο πλαίσιο αυτό θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία σε θεωρητικά εργαλεία των M. Oakeshott (πρακτικό/ιστορικό/πραγματικό παρελθόν), R. Koselleck (χώρος εμπειρίας/ορίζοντας προσδοκιών), Jörn Rüsen (μορφές και τυπολογία της ιστορικής συνείδησης) και F. Hartog (καθεστώτα ιστορικότητας και τυπολογία τους), ενώ αντίστοιχη έμφαση θα δοθεί στις έννοιες μνήμη-λήθη και ιστορική κουλτούρα.
  2. Ουσιαστικό χρόνο θα αποσπάσει και η προσέγγιση των «συμβολικών πολέμων» για την ιστορία και τη μνήμη (κυρίως την τραυματική) σε παγκόσμια κλίμακα. Μια τέτοια προσέγγιση προϋποθέτει την εξοικείωση με τις έννοιες του ιστορικού τραύματος και του επίμαχου ιστορικού γεγονότος.